Bundan sadece 30 yıl önce bu gördüğünüz caddelerin, sokakların, evlerin ve insanların hiçbiri burada değildi. Onların yerinde mandıralar, su çekme kuyuları, soğan, domates ve ıspanak tarlaları vardı. Uzandığı büyük yemyeşil bir araziydi.
Ama herşey çok kısa zamanda adeta bir şok etkisiyle değişti. Değişimi başlatan ise buraya açılan bir taş ocağı oldu. Bu taş ocağında çalışmak için Sivas, Kahramanmaraş, Erzincan gibi doğu illerinden İstanbula gelenler hemen taş ocağının yanında buldukları boş araziye yerleştiler.
Tuğlaları, kazma-küreği ellerine aldılar ve kendilerine birer ev yaptılar. Sonra da ailelerini, eşlerini dostlarını yanlarına aldılar.
Kısa bir süre sonra bu yemyeşil arazinin üzerinde yüzlerce tek katlı gecekondular oluştu. Tabi onunla beraber de gecekondu mafyası. İlk gelen araziyi kapıyor sonra gelene satıyordu. Ama parasını arazi mafyasına parasını kaptıranlar da rahat edemiyordu, çünkü belediye görevlileri geliyor günlerce uğraşarak yaptıkları evlerini simsarlara para vermiş oldukları halde yıkıyordu.
70li yılar Türkiyede sol ve sağ hareketlerin sokağa taştığı, kanlı çatışmaların yaşandığı yıllardı. 70lerin sonuna doğru dönemin etkin sol örgütleri gecekondu sorununa da eğilmeye başladılar. Ve özellikle de bu bölgede de örgütlü çalışma yaptılar. Halkın yolu, halkın kurtuluşu gibi sol örgütler bu yeni yeni kurulan mahalleye gelerek yerleştiler. Ve sempatizan topladılar. Arazi mafyasından ve belediyenin yıkımlarından yılan mahalleli de bu gruplar etrafında birleştiler.
Mahalle halkı sorunları çözmek yeni gecekonduların yapım işlerini düzenlemek, yıkımları önlemek ama en çok da arazi mafyasından kurtulmak için sol grupların önderliğinde bir halk komitesi kurdular. Büyükçe bir evde toplanarak oy pusulaları seçim sandıkları hazırladılar, gizli oylama açık sayım ile halk komitesi üyelerini seçtiler. İşte bu üyeler toplanan yardımlarla mahallenin su, elektrik gibi sorunlarını çözmeye ve yeni gecekonduların yapımı işlerini de düzenlemeye başladılar. Komite mahalleye yeni gelenlerin gerçekten bir konuta ihtiyacı olup olamadığı araştırılıyor ve herkese aynı ölçüde arazi tahsis ediliyordu. Sonra da el birliğiyle dayanışma ile mahalleli yeni gelenlere ev yapıyorlardı.
Ben 1978de geldim. İlk geldiğimde her yer çamurdu ve eve vardığımızda ayaklarımızı baştan aşağı yıkıyorduk. Nasıl kurulduğuna gelince Herkes gibi ben de işgal ettim ve uzun süre boş yer aradıktan sonra gücümüzün yettiği kadar bir alana gecekondu yaptım. Komşular inşa etmeme yardımcı oldu. O zamanlar birlik vardı. İlk önce kendim geldim, yer tespiti yaptım. Sonra da ailemi getirip çalışmaya başladık. (Mahalleli)
Resmi olarak var olmayan bu mahalleye o günlerde bir de isim takılmıştı. Artık iyiden iyeye sol grupların etki alanına giren mahalleye kurtarılmış bölge diniyordu. Ama mahalleli oturduğu yere 1977 yılında Taksim olaylarında ölenleri anmak için 1 Mayıs Mahallesi ismini uygun buldular.
1 Mayıs Mahallesinin sakinleri, 2 Eylül 1977 sabahı uyandıklarında karşılarında dozerler ve polis ekiplerini buldular. Ve önceden planladıkları gibi ellerine geçirdikleri sopalarla taşlarla yıkıma karşı koymaya başladılar. Ama bir anda ortalık savaş alanına döndü. Silah sesleri duyuluyordu. İşte o gün orada olan halk komitesi üyelerinde Sabri Koçyiğit o gün olanları şöyle anlatıyor:
"Halk genci, yaşlısı, çocuğu hep beraber elerinde taşlarla, toprak ve ağaç parçalarıyla polis barikatını zorlayarak yıkımı engellemek istedi ve bunu bir ölçüde sağladı. İşte bu noktada saldırı ve direniş gerçekleşti. Ölümler oldu. Ama ölümler bu çatışma içinde olmadı. Ölen insanlar hemen çatışma alanının kenarında bulunan eski mahallede binaların üzerindeki polislerin uzun menzilli silahlarıyla vurulan kişilerdir. Mesela Hasan Kızılkaya, uzun menzilli silahlarla tam alnının ortasından vurulmuştur ...
Bu arada halk komitesi üyeleri arasında ve genel kitlede bir karamsarlık başlamıştı. Saat 16.00 sıralarında geri çekilme kararı verildi. Halkın geriye çekildiğini gören kolluk kuvvetleri bu durumdan cesaret alarak bir saldırıya geçtiler... İş makineleri ve dozerler 16.00dan 18.00e kadar mahalleyi adeta silindir gibi ezdi geçti."
O gün 1 Mayıs Mahallesinde sol basına göre 10 sağ basına göre ise 5 kişi hayatını kaybetmişti. Ama 47 kişi yaralandı. Tam 138 kişi ise göz altına alındı. Türkiyede ilk kez bir gecekondu yıkımı bu denli şiddetli ve kanlı oluyordu.
Bu büyük yıkımdan sonra da mahalleli yılmadı. Ve evlerini üçüncü kez yapmaya koyuldular. Sosyalist çevrelerden toplanan paralarla ve İstanbulda çeşitli üniversitelerde okuyan sosyalist öğrencilerin bizzat ev yapımına yaptıkları yardımlarla 2 ay gibi kısa bir süre de 1 Mayıs Mahallesi bir kez daha yoktan var edildi.
Bu olayların üzerinden 6 ay geçmişti ki 1 Mayıs Mahallesi tekrar gazetelerin birinci sayfasına taşındı. Mahallede tam 5 kişi ölü bulunmuştu. Ve bu olayın suçlusu olarak halk komitesi gösteriliyordu. Olayın provokasyon olduğunu söyleyenler olsa da halk komitesi üyeleri birer birer gözaltına alınıyorlardı. Halk komitesi bu olayın ardından yıprandı ve çok geçmeden dağıldı.
Halk komitesi dağıldı ama 1 Mayıs Mahallesi büyümeye devam etti. 1979 yılının sonlarına doğru artık mahallede 5000 e yakın insan yaşıyordu. Su elektrik kanalizasyon sorunları baş göstermişti, işte mahallenin bu ihtiyaçlarını çözmek için, mahalleli bir kez daha bir araya gelerek yeni bir komiteyi yaşlılar komitesini seçimle iş başına getirdiler. Yaşlılar komitesi başarılı da oldu. Komite üyeleri kapı kapı dolaşarak resmi kayıtlarda olmayan bir mahalleye bakanlıkların bizzat desteğiyle 3 okul ve bir de sağlık ocağı yaptırdılar. Elektrik, su sorunları da çözülmüştü. Ama hala resmi kayıtlarda böyle bir mahalle yoktu.
Bu sakıncalı mahallenin yasallaşma süreci 12 Eylül darbesiyle oldu. 12 Eylül darbesinin ardından devlet artık muhalif kimliği ile tanınan bu mahalleye yasal bir konum kazandırmak istiyordu. O yıllarda herşeyi olduğu gibi bunu da askerler yaptı. Mahallenin yaşlılar heyetinden uygun gördükleri Halil Erbay çağırarak muhtarlık mührünü verdiler ve mahallenin adını da değiştirdiler.
"Bir gün bekçi geldi, Binbaşı seni istiyor dedi. Gittim, selam verdim. Gel bakalım amca dedi, Sen nerede oturuyorsun?, 1 Mayıs'ta oturuyorum dedim. 1 Mayıs öldü ! dedi. Artık Mustafa Kemal Mahallesinde oturuyorsun! dedi.
Artık devlet eski 1 Mayıs yeni Mustafa Kemal Mahallesinin varlığını resmen tanımıştı. Bundan sonrası ise bu mahalle için de çok geçmeden İstanbulun tüm kenar semtleri gibi büyük bir hızla gelişme süreci başladı. Burada yaşananları yazdığı bir kitapta toplayan Mimar Sinan Üniversitesi öğretim üyelerinden Şükrü Aslan, 1 Mayıs Mahallesinin o eski günlerini hatırlatan ufak ayrıntılar dışında bir şey bulamazsınız diyor.
Herşeyden önce fikir yapısı değişti. Mahallenin ilk kuruluş günlerinde aslında bahçe içinde tek katlı evler düşünülmüştü. Bu, komşuluk ilişkilerini geliştirebilecek bir şeydi. Rant amacı gütmüyordu. Ama şimdi o felsefeden hiçbir şey kalmadı. Çok katlı apartmanlar, rant kavgası yüzünden kuruldu. 80 kültürünün geliştirdiği kuşak, toplulukçu zihniyet yerine bireysel zihniyeti getirdi buraya
Ayrıca mahallemizin en büyük sorunu gençler arasındaki madde bağımlılığı sorunu. Aslında bu, çoğu varoşun ortak sorunu.
Yoksul insanlara alternatif bir yaşam alanı sunma hayali ile başlayan uzun mücadeleler sonucunda bir işgalle dahi olsa varlığını kabul ettiren yani bir anlamda hayallerini gerçek kılan bir grup insanın ve bir mahallenin geldiği nokta bu . Yani bugün tarihini bilerek dolaştığınızda bu mahalle kırık bir hayal, kaybedilmiş bir umut gibi
Konu: VAROŞLARIN SİMGESİ 1 MAYIS MAHALLESİ 
Salı Tem. 29, 2008 4:48 am